Elektroi askeko laser

Elektroi askeko laserra edo FEL ingelesezko free-electron laser-en siglaz, ohiko laserren propietate optikoak partekatzen dituen laserra da, hau da, potentzia handia irits daitekeen erradiazio elektromagnetiko izpi koherente baten igorpena, baina printzipio fisiko guztiz desberdinean oinarritzen da sorta sortzeko: energia atomiko edo molekularreko maila desberdinetako elektroiak kitzikatu beharrean, FEL batek abiadura erlatibistan azeleratutako elektroi sorta erabiltzen du medio aktibo gisa laserra sortzeko; elektroi horiek ez daude atomoetara lotuta; eremu magnetiko batean, aske mugitzen dira, hortik elektroi aske terminoa^[1].

John Madey-k 1976an eraiki zuen elektroi askeko lehen laserra. Gaur egun, dozena bat baino gehiago daude martxan edo eraikitzen. Elektroi askeko laserrek laser mota guztietako maiztasun-tarterik zabalena dute, eta erraz sintoniza daitezke. Gaur egun, espektro elektromagnetikoko zati zabal bateko uhin-luzerak eskura daitezke, mikrouhinetatik hasi eta erradiazio infragorriraino, ikusgarria, ultramorea eta baita X izpietakoa ere^[2]. Tresna horiek, fisikan, kimikan, biologian eta material eta teknologia berrien garapenean, ikerketa zientifikorako erabilgarriak dira, eta aplikazio praktikoak dituzte medikuntzan eta industria militarrean.

1. ↑ Aboites, Vicente. Sistemas láser específicos. .
2. ↑ New Era of Research Begins as World's First Hard X-ray Laser Achieves "First Light". .